Maria Skłodowska Curie



"Jestem z tych, którzy wierza, iż nauka jest czyms bardzo pięknym"

Urodziła się w 1867 roku w Polsce, w Warszawie. Była najmłodsza sposród pięciorga sióstr. Nie miała łatwego dzieciństwa. Jej ojciec był profesorem fizyki. Pomimo trudnych czasów rodzice bardzo wspierali swoje córki w zdobywaniu wiedzy. Maria kontynuowała naukę początkowo na nielegalnym Uniwersytecie Latającym. Następnie korzystając z pracowni Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. W 1891 roku wyjechała do Francji, do Paryża, gdzie wstapiła na Sorbonę, która już wówczas była jednym z czołowych uniwersytetów świata, gromadzacym wiele sław naukowych i słynącym z wysokiego poziomu studiów. W 1894 roku uzyskała stopień magistra w dziedzinie fizyki i matematyki. W tym roku również poznała Pierre’a Curie, za którego wyszła za mąż w 1895 roku. Maria rozpoczęła w laboratorium męża niezależne badania nad nowym wówczas problemem radioaktywności, będącym tematem do jej rozprawy doktorskiej. Ona jako pierwsza zmierzyła promieniowanie znanych wówczas pierwiastków – uranu i toru, dochodząc do wniosku, że promieniowanie to zachodzi wewnątrz atomów. Kontynuując badania A. Henri’ego Becquerela nad luminescencją soli uranu w 1896 roku napisała pracę pod tytułem „O promieniowaniu wysyłanym przez związki uranu i toru”, w której wysunęła pogląd o atomowym charakterze promieniotwórczości. To odkrycie zrewolucjonizowało ówczesną fizykę i skierowało zainteresowania uczonych na badania nad wnętrzem atomów.




Dalsze badania prowadzone wspólnie z mężem P. Curie, doprowadziły do odkrycia w 1898 roku dwóch nowych pierwiastków radioaktywnych pochodzących od uranu – polonu i radu. Oba te pierwiastki znalazły później szerokie zastosowanie, m. in. w medycynie. Polon stosowany jest np. jako źródło cząstek alfa oraz w mieszaninie z berylem jako źródło neutronów, a także jako aktywator fosforów w lampach luminescencyjnych. Ponadto znalazł on zastosowanie w generowaniu pól elektrostatycznych w małych przenośnych źródłach prądu, na przykład takich, których w medycynie używa się do zasilania serca. Rad jest pierwiastkiem, którego niewielka cząsteczka może przez wiele lat emitować ciepło i światło. Jest najważniejszym pierwiastkiem jaki odkryto od czasów wyizolowania tlenu. Stosowany jest zwykle w postaci chlorku lub bromku radu jako źródło promieniowania gamma w leczeniu nowotworów złośliwych niektórych chorób skórnych. Siarczan i węglan radu są natomiast używane do wyrobu farb świecących. W dalszych pracach nad promieniotwórczością, w 1900 roku Maria Skłodowska-Curie wysunęła przypuszczenie, że emitowane przez uran promienie alfa mogą zawierać cząsteczki substancji radioaktywnych. W przyszłości uznano słuszność tej hipotezy.



W 1903 roku uczona przedstawiła w rozprawie doktorskiej wyniki swoich badań nad promieniowaniem radioaktywnym. Komisja oceniła ją bardzo pozytywnie, stwierdzając że jest osobą, która dała największy wkład w historii zdobywania doktoratu. Jeszcze tego samego roku otrzymała wraz z mężem Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. W 1904 roku została kierownikiem laboratorium na Sorbonie, a w dwa lata później, kiedy Piotr Curie zginął w wypadku, przejęła po mężu stanowisko profesora na tym uniwersytecie, zostając kierownikiem katedry promieniotwórczości. Po śmierci męża kontynuowała samodzielnie swoje badania, uzyskując m. in. w laboratorium w 1910 roku rad w postaci czystego metalu. W 1911 roku M. Skłodowska-Curie otrzymała po raz drugi Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii, za pracę nad chemicznymi i fizycznymi właściwościami polonu i radu, oraz za prace dotyczące metod wyodrębniania, oczyszczania i pomiaru aktywności pierwiastków promieniotwórczych.Niezależnie od badań i odkryć naukowych, uczona przyczyniła się do zorganizowania Instytutu Radowego w Paryżu jak również pomagała czynnie w zorganizowaniu, otwartej w 1912 roku, Pracowni Radiologicznej Warszawskiego. Towarzystwa Naukowego, a później (w 1932 roku) – Instytutu Radowego w Warszawie. W czasie I wojny światowej wraz ze swoją córką kierowała polową służbą radiologiczną. Do końca wojny przyjęła ponad milion pacjentów. W latach dwudziestych zaczęła tracić wzrok. Zmarła na białaczkę w 1934 roku, mając 67 lat.



Ciekawostki: 1.Maria Skłodowska-Curie była kilkukrotnie upamiętniana na monetach i banknotach – sześciokrotnie w Polsce (6 monet i 2 banknoty), dwa razy we Francji (1 moneta i 1 banknot) oraz raz w Hiszpanii (1 moneta).
2.Jako jedyna kobieta na świecie otrzymała dwie nagrody Nobla , w różnych dziedzinach nauk przyrodniczych i jako pierwsza kobieta w historii zdała egzamin wstępny na wydział fizyki i chemii Sorbony.
3.Skłodowska po ukończeniu Sorbony chciała podjąć pracę na Uniwersytecie w Krakowie, ale w tym czasie kobiety nie miały prawa pracować, a nawet studiować na uniwersytecie.
4.Często spotykała się z Albertem Einsteinem odbywając liczne podróże w Alpy, prowadziła również z nim korespondencję. Oryginały listów zachowały się po dziś dzień.
5.Całe jej życie cechowało bezinteresowne oddanie nauce. Obce było jej dążenie do osobistych korzyści. W 2015 r. okrzyknięto ją najbardziej wpływową kobietą ostatniego dwustulecia.
6.W czasie I wojny światowej zorganizowała specjalne mobilne stacje radiologiczne umożliwiające prześwietlenia obrażeń żołnierzy.



Maria Curie jest bardzo pamiętana do dzisiejszych czasów. Została upamiętniona na kilkanaście, a nawet i kilkadziesiąt sposobów. Kilka z nich to np. jest patronką wielu placówek naukowych i edukacyjnych (szkół, przedszkoli, a nawet uniwersytetu w Lublinie), powstało o niej wiele przedstawień i filmów. Do najbardziej znanych należą: "Śladami Marii Skłodowskiej-Curie", "Curie-Skłodowska", "Promieniowanie" albo "Radiator". Maria Skłodowska-Curie, zarówno sama, jak i z mężem, była upamiętniana na znaczkach pocztowych wydawanych przez poczty francuską, polską, szwedzką i Monako[65].
Znaczki francuskie – zawsze pomijające nazwisko panieńskie Marii:
1938: upamiętnienie małżeństwa Curie z okazji 40. rocznicy odkrycia radu. Oprócz tego wydano 20 odmian tego znaczka dla kolonii francuskich na wszystkich kontynentach. 1967: z okazji 100. urodzin Marii 2011: z okazji 100-lecia nagrody Nobla z Chemii
Znaczki polskie – zawsze z nazwiskiem panieńskim:
1947: znaczek z serii „Kultura polska” 1948: reedycja w zmienionym kolorze 1951: znaczek z okazji I Kongresu Nauki Polskiej 1963: znaczek z serii o sławnych Polakach